SU160
- Nadrzędna kategoria: Kolej
- Kategoria: Lokomotywy spalinowe
- Opublikowano: czwartek, 30, wrzesień 2021 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 7591
Są pierwszymi nowymi lokomotywami spalinowymi, zakupionymi przez przewoźnika kolejowego z Grupy PKP od trzydziestu lat. W 2015 roku zakłady Pesa Bydgoszcz S.A. wyprodukowały 10 pojazdów typu 111Db dla PKP Intercity. Spalinowozy te jak dotąd jednak nie do końca sprostały powierzonym im zadaniom.
Przekształcenia na polskiej kolei prowadzone w pierwszej dekadzie dwudziestego pierwszego wieku doprowadziły do sytuacji, w której PKP Intercity odpowiedzialne za realizację przewozów dalekobieżnych, nie posiadały taboru trakcyjnego do obsługi pociągów na liniach niezelektryfikowanych. Przewoźnik ten otrzymał wprawdzie lokomotywy SU45, które jednak szybko zaczęły wymagać kosztownych i nieopłacalnych napraw głównych. Stąd PKP Intercity podjęło decyzję o wycofaniu ich z eksploatacji i zakupie fabrycznie nowych spalinowozów.
Tymczasem bydgoska PESA, bezpośrednio wywodząca się z dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, cały czas poszukiwała możliwości rozszerzenia swojej działalności. Firma ta w ciągu kilku lat przekształciła swój profil z naprawy taboru szynowego na jego produkcję. Właśnie w Bydgoszczy stworzono pierwsze niskopodłogowe autobusy szynowe krajowej produkcji. Później zdecydowano się wejść na rynek tramwajowy oraz elektrycznych zespołów trakcyjnych. W 2012 roku wyprodukowano z kolei pierwszą lokomotywę Gama, będącą przedstawicielem rodziny, w skład której miały wejść lokomotywy elektryczne, spalinowe, a także elektryczne z dodatkowym silnikiem spalinowym.
Jako pierwsza powstała lokomotywa elektryczna z dodatkowym spalinowym silnikiem dojazdowym, określana jako Gama 111Ed Marathon. Pojazd ten był między innymi testowany przez PKP Intercity. Został on uznany jako najlepszy produkt prezentowany na Międzynarodowych Targach Kolejowych TRAKO 2013 w Gdańsku, a projekt lokomotywy dodatkowo wyróżniono tytułem "Dobry Wzór 2013" w konkursie Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. W kolejnych latach kilkanaście lokomotyw elektrycznych zakupiło kilku przewoźników kolejowych, w tym Industrial Division, Koleje Mazowieckie czy Rail Capital Partners.
Drugim prototypem przygotowanym przez bydgoskiego producenta była lokomotywa w wersji spalinowej, zgodna ze specyfikacją zamówienia PKP Intercity. Pojazd ten powstał w lipcu 2014 roku i został zaprezentowany na targach InnoTrans w Berlinie we wrześniu tego samego roku. Jednocześnie, w lipcu 2014 roku PKP Intercity podpisało z PESA Bydgoszcz S.A. umowę na dostawę 10 lokomotyw spalinowych typu 111Db.
Pudło lokomotywy spalinowej typu 111Db oparte zostało na dwóch dwuosiowych wózkach napędowych. Konstrukcja spełnia najnowsze wymagania wytrzymałościowe, w tym cztery scenariusze zderzeniowe. Wnętrze podzielone jest na trzy zasadnicze części. Na końcach lokomotywy znajdują się kabiny maszynisty, pomiędzy którymi zlokalizowany jest przedział maszynowy. W nim umieszczono kolejno moduł pneumatyczny, agregat chłodzący, silnik spalinowy umieszczony centralnie, generator trakcyjny, przekształtnik trakcyjny wraz z rezystorami hamowania, wieże chłodzące przekształtnika i w końcu szafy aparatury elektrycznej. Pojazd napędza silnik spalinowy MTU 16V 4000 R84 o mocy 2400 kW, który poprzez przekształtnik trakcyjny chłodzony cieczą i dwa falowniki dwupoziomowe na każdy wózek trakcyjny, zasila w sumie 4 silniki trakcyjne VEM o mocy 570 kW każdy. Lokomotywa wyposażona jest w hamulec elektrodynamiczny i oporowy. Przeniesienie siły pociągowej z wózków na pudło odbywa się za pomocą skośny cięgieł trakcyjnych.
Warte podkreślenia jest wyposażenie socjalne dla obsługi lokomotywy. W jej wnętrzu znalazło się miejsce na lodówkę, kuchenkę mikrofalową i czajnik. W wersji dla PKP Intercity zabrakło niestety toalety. Wnętrze lokomotywy było projektowane przy współpracy ze Związkiem Zawodowym Maszynistów Kolejowych w Polsce.
Lokomotywy Gama zamówione przez PKP Intercity oznaczone zostały serią SU160. Ich zakup w 70% dofinansowany został ze środków Unii Europejskiej. Pojazdy przeznaczono do obsługi następujących tras: Ełk - Korsze, Ełk - Suwałki, Rzeszów - Zamość, Rzeszów - Zagórz, Piła - Krzyż - Gorzów Wielkopolski. Później zdecydowano także o skierowaniu ich na trasę Rzeszów - Lublin. Pierwszy ze spalinowozów był gotowy w maju 2015 roku. Już podczas pierwszych tygodni eksploatacji pojawiły się problemy. Mimo to, jesienią zakończono dostawę wszystkich 10 egzemplarzy. Wraz z wejściem w życie nowego rozkładu jazdy w grudniu 2016 roku, PKP Intercity zrezygnowało z wypożyczania od PKP Cargo lokomotyw SU46, a nowe spalinowozy przejęły obsługę połączeń pasażerskich. Duże mrozy w styczniu 2016 roku bardzo szybko zweryfikowały zakładany początkowo wskaźnik dostępności lokomotyw, który zgodnie z podpisaną umową miał wynosić aż 99,5%. Właściwie do chwili obecnej nie udało się wyeliminować wszystkich problemów związanych z eksploatacją spalinowych Gam. Część kłopotów wynika z błędów obsługi czy konieczności naprawy pojazdów uczestniczących w wypadkach. Zauważono również częstsze występowanie awarii lokomotyw podczas eksploatacji na torowiskach będących w gorszym stanie technicznym. Silnikom SU160 zdecydowanie też nie sprzyjają warunki zimowe. Co ciekawe, przewoźnicy kolejowi eksploatujący elektryczne wersje lokomotywy Gama nie mają z nimi aż takich problemów.
Lokomotywy zakupione przez PKP Intercity posiadają numery fabryczne od 002 do 011. Prototypowa 111Db - 001 pozostaje własnością bydgoskiej PESY, jednak wykorzystywana jest również do prowadzenia pociągów pasażerskich w przypadku wycofania z ruchu większej liczby SU160.
|
Numery inwentarzowe |
Producent | Lata budowy | Ilość |
| 111Db | PESA Bydgoszcz S.A. | 2014 | 1 |
| SU160 - 001 - 010 | 2015 | 10 |
| PESA Bydgoszcz S.A. |
111Db - 001 |
| PKP Intercity |
001, 002, 003, 004, 005, 006, 007, 008, 009, 010 |
| Oznaczenie kolejowe | SU160 |
| Oznaczenie fabryczne | 111Db |
| Szerokość toru | 1435 mm |
| Rodzaj przekładni | elektryczna |
| Typ silnika spalinowego | MTU 16V 4000 R84 |
| Moc znamionowa silnika spalinowego | 2400 kW |
| Typ silnika trakcyjnego | VEM |
| Ilość i moc silników trakcyjnych | 4 x 570 kW |
| Największa prędkość konstrukcyjna | 140 km/h |
| Układ osi | Bo-Bo |
| Nacisk zestawu kołowego na tor | 206 kN |
| Średnica kół | 1250 mm |
| Długość ze zderzakami | 19800 mm |
| Największa szerokość | 3000 mm |
| Największa wysokość od główki szyny | 4150 mm |
| Rozstaw osi skrętu wózków | 10700 mm |
| Rozstaw osi wózków | 2800 mm |
| Masa służbowa lokomotywy | 84 t |
| System ogrzewania | elektryczne 3 kV |
