SM31
- Nadrzędna kategoria: Kolej
- Kategoria: Lokomotywy spalinowe
- Opublikowano: piątek, 07, sierpień 2020 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 6376
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku na polskiej kolei trwał proces wymiany parowozów na pojazdy elektryczne lub spalinowe. Wciąż brakowało jednak odpowiednich lokomotyw do obsługi ruchu na dużych stacjach rozrządowych, w zakładach przemysłowych i portach. Aby zaspokoić te potrzeby, w 1973 roku opracowano projekt lokomotywy SM31.
Dokumentację nowej lokomotywy przygotowało biuro konstrukcyjne w zakładach Fablok w Chrzanowie, na bazie udanego projektu spalinowozu manewrowego SM42. Lokomotywa otrzymała fabryczne oznaczenie 411D, natomiast na PKP przydzielono jej serię SM31. Jej produkcję rozpoczęto w 1976 roku i prowadzono z przerwą w latach 1981 - 1983 do 1985 roku. W sumie na PKP dostarczono 167 pojazdów tego typu. Dalsze 30 lokomotyw otrzymały koleje przemysłowe, w tym głównie działające w branży górniczej. Do przemysłu trafiły także dwa prototypy, pierwotnie oznaczone numerami 001 i 002. Z przemysłu pochodziła natomiast ostatnia lokomotywa zakupiona przez PKP, której nadano numer 170. W sumie wyprodukowano 197 lokomotyw tego typu.
Pojazdy te zaprojektowano przede wszystkim z myślą o obsłudze ciężkiego ruchu manewrowego na dużych stacjach rozrządowych, a także w zakładach przemysłowych, kopalniach i portach. Mogą one również z powodzeniem prowadzić pociągi towarowe na dłuższych trasach, jednak na polskich kolejach raczej tego nie praktykowano. Nie były też raczej spotykane w ruchu pasażerskim.
Lokomotywa SM31 stanowi rozwinięcie lokomotywy SM42. Pudło, z racji przeznaczenia pojazdu, składa się z trzech, niesymetrycznych części. Największą jego część zajmuje przedział z silnikiem spalinowym. Dalej, już nad drugim wózkiem, zlokalizowana jest kabina maszynisty. Na samym końcu umieszczony został przedział z aparaturą elektryczną. Pudło wraz z ostoją osadzone jest na dwóch trójosiowych wózkach, których budowa zbliżona jest do wózków stosowanych w lokomotywach SU45 oraz SU46.
Spalinowóz wyposażony jest w przekładnię elektryczną. Silnik spalinowy poprzez prądnicę główną wytwarza prąd, którym zasilane są silniki elektryczne umieszczone na osiach. Lokomotywa posiada 8-cylindrowy, widlasty silnik wysokoprężny typu a8C22W o mocy 880 kW, identyczny jak w serii SM42. Dzięki zwiększeniu ciśnienia doładowania i zmianie regulacji pracy silnika udało się uzyskać zwiększenie jego moc o około 50%. Silnik spalinowy napędza prądnicę, która zasila 6 silników elektrycznych o mocy 196 kW każdy, zawieszonych na osiach systemem tramwajowym.
Pojazdy serii SM31 nie cieszyły się zbyt dużą popularnością. Znacznie chętniej, szczególnie w przemyśle, decydowano się na sprowadzane równolegle z ZSRR lokomotywy TEM2, na PKP noszące oznaczenie serii SM48. Radzieckie spalinowozy o zbliżonej konstrukcji charakteryzowały się jednak nieco lepszymi własnościami trakcyjnymi. Mimo to, lokomotywy serii SM31 pozostają w eksploatacji na polskich kolejach do chwili obecnej. Najwięcej egzemplarzy pracuje na Górnym Śląsku. Pozostałe lokomotywy przydzielone są do Zakładów PKP Cargo w Poznaniu i w Warszawie. Jedna sztuka stacjonuje też we Wrocławiu.
W ruchu pozostała około połowa lokomotyw na PKP oraz zaledwie kilka sztuk na kolejach przemysłowych. Co ciekawe, żaden z pojazdów tej serii nie doczekał się poważniejszej modernizacji. Wszystkie istniejące egzemplarze eksploatowane są w oryginalnym stanie. W dwudziestym pierwszym wieku dokonano jedynie zmiany kolorystyki na nowe barwy PKP Cargo. Tu wyjątek stanowi jednak lokomotywa SM31 - 071, która wiosną 2019 roku w ramach prowadzonej naprawy poziomu P4 odzyskała historyczne barwy.
|
Numery inwentarzowe |
Producent | Lata budowy | Ilość |
| SM31 - 001...169 | Fablok | 1976 - 1985 | 169 |
| SM31 - 170 (z przemysłu) | Fablok | 1983 | 1 |
| PKP Cargo Południowy Zakład Spółki w Katowicach | 010, 031, 032, 036, 038, 049, 050, 054, 071, 081, 091, 095, 096, 100, 104, 113, 127, 133, 134, 136, 137, 149, 151 |
| PKP Cargo Zachodni Zakład Spółki w Poznaniu | 044, 045, 062, 067, 074, 087, 103, 106, 107, 108, 111, 130, 131, 138, 145, 155, 158, 159, 160, 168 |
| PKP Cargo Śląski Zakład Spółki w Tarnowskich Górach |
035, 040, 047, 059, 065, 073, 075, 078, 083, 093, 099, 102, 112, 115, 116, 117, 118, 120, 122, 135, 139, 144, 161, 162, 166 |
| PKP Cargo Centralny Zakład Spółki w Warszawie | 021, 026, 033, 034, 052, 070, 088, 101, 126, 141, 143, 150, 167 |
| PKP Cargo Dolnośląski Zakład Spółki we Wrocławiu | 089 |
| Oznaczenie kolejowe | fabryczne | SM31 | 411D |
| Szerokość toru | 1435 mm | ||
| Moc znamionowa silnika spalinowego | 880 kW | ||
| Rodzaj przekładni | elektryczna | ||
| Największa prędkość konstrukcyjna | 80 km/h | ||
| Układ osi | Co-Co | ||
| Średnica kół | 1100 mm | ||
| Długość ze zderzakami | 17000 mm | ||
| Rozstaw osi skrajnych zestawów lokomotywy | 12350 mm | ||
| Masa służbowa lokomotywy | 116,4 t | ||
