Tramwaje w Europie
Holandia - Haga
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje na świecie
- Opublikowano: wtorek, 25, styczeń 2022 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 5438
Położona nad Morzem Północnym Haga nazywana jest stolicą administracyjną Holandii. W mieście swoją siedzibę ma wiele państwowych, a także międzynarodowych instytucji. Haga posiada swój urok, mimo że na ulicach nie widać takiego przepychu i różnorodności jak w Amsterdamie. Funkcjonuje tu za to bardzo interesująca sieć tramwajowa, która jest największą w Holandii.
Haga jest półmilionowym miastem, położonym w środkowo-zachodniej Holandii. Swoją siedzibę ma tu holenderski rząd, parlament i rodzina królewska, a także między innymi Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości czy Europejski Urząd Policji (EUROPOL). Miasto nie słynie szczególnie z zabytków. Będąc tu można jednak odwiedzić Madurodam, czyli słynny park miniatur obiektów z całej Holandii.
Pierwsze tramwaje wyjechały na ulice Hagi w 1864 roku. Tramwaje konne rozpoczęły wówczas kursowanie z ulicy Kneuterdijk, położonej w centrum miasta, do kąpieliska Scheveningen, zlokalizowanego nad Morzem Północnym. Od 1879 roku w Hadze funkcjonowały tramwaje parowe. Niedługo później uruchomiono tramwaj podmiejski do Delft. W latach 1890 - 1904 w mieście eksploatowane były tramwaje akumulatorowe, które jednak sprawiały zbyt wiele problemów i szybko z nich zrezygnowano. Po tym nieudanym eksperymencie, ostatecznie zezwolono na elektryfikacji 6 istniejących linii tramwaju konnego. W 1924 roku sieć trakcyjna pojawiła się również na trasie do Delft, natomiast w 1927 roku na linii do Scheveningen. Dzięki temu, możliwe stało się uruchomienie pierwszej linii tramwaju szybkiego. Na trasie do portu zlokalizowanego na wybrzeżu Morza Północnego kursowały też tramwaje towarowe.
W czasie II wojny światowej tramwaje funkcjonowały bez większych problemów aż do 1943 roku. Wskutek bombardowań, kolejne trasy były wyłączane z eksploatacji aż do listopada 1944 roku, gdy całkowicie wstrzymano ruch. Tramwaje powróciły na ulice miasta w czerwcu 1945 roku. Powojenne lata nie były dobre dla transportu szynowego w mieście. Przez długi czas rozważano bowiem zastąpienie tramwajów autobusami. Niektóre linie uległy nawet likwidacji. Dopiero w latach sześćdziesiątych pojawiła się koncepcja oparcia transportu w Hadze o sieć premetra. Wzorowano się tu na rozwiązaniach z Brukseli oraz Kolonii. Ruch tramwajowy miał być skierowany do tuneli pod centrum lub na estakady. Infrastruktura miała być natomiast przygotowana w taki sposób, aby w przyszłości łatwo dostosować ją do obsługi pociągów metra. Dodatkowo, sieć tramwajową planowano powiązać z kolejową, tak aby umożliwić wprowadzenie do centrum Hagi bezpośrednich połączeń z sąsiadujących miast.
Z wielkich planów udało się zrealizować w 1976 roku wiadukt biegnący od końca ulicy Kalvermarkt nad dworcem kolejowym Centraal Station do ulicy Juliana van Stolberglaan. Na kolejne inwestycje trzeba było czekać do lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. W 1996 roku rozpoczęła się budowa tunelu tramwajowego Spui - Grote Markt o długości 1250 metrów pod centrum miasta, który częściowo zastąpić miał wiadukt powstały w latach siedemdziesiątych. Problemy z realizacją obiektu, w tym przede wszystkim związane z zalewaniem go przez wody gruntowe sprawiły, że udało się go oddać do użytku dopiero w 2004 roku. Uruchomienie tunelu pozwoliło na odciążenie tras tramwajowych w centrum miasta. Jednocześnie ruszyła realizacja projektu RandstadRail. Zakładała ona przekształcenie linii kolejowej z Hagi do Rotterdamu w linię metra. Jednocześnie linia kolejowa z Hagi do Zoetermeer została dostosowana do ruchu tramwajów. Aby umożliwić połączenie trasy podmiejskiej z Dworcem Centralnym, zbudowano wielką estakadę w kształcie siatki, przebiegającą nad reprezentacyjną ulicą Beatrixlaan. Dwusystemowy tramwaj podmiejski do Zoetermeer oddany został do użytku na przełomie 2006 i 2007 roku. Trasa ta ma specyficzny układ w Zoetermeer. Jedna z linii obiega bowiem miasto dwiema pętlami, dwukrotnie stykając się ze sobą. Najpierw pod kątem prostym, a później poprzez przystanek końcowy.
Obecnie organizacją komunikacji tramwajowej w mieście zajmuje się przedsiębiorstwo HTM Personenvervoer NV. Obsługuje ono 9 linii miejskich oraz 3 podmiejskie. Tramwaje poruszają się po torach o rozstawie 1435 mm. Długość sieci wynosi 117 kilometrów, którą obsługuje około 250 tramwajów. W mieście są trzy czynne zajezdnie tramwajowe oraz jedna zajezdnia pełniąca funkcję Muzeum Transportu. Haska sieć tramwajowa jest największą w Holandii.
Tabor tramwajowy w Hadze od zawsze był bardzo zróżnicowany. Stosowane przed II wojną światową wagony dwuosiowe od 1949 roku zastępowane były przez charakterystyczne tramwaje PCC. Łącznie do 1974 roku zakupiono ich 234 sztuki w różnych wersjach. Kursowały po mieście do 1993 roku. Dziś ostatnie zachowane egzemplarze można zobaczyć w Muzeum Transportu, zlokalizowanym w starej zajezdni w pobliżu Wouwermanstraat. Wagony PCC wyjeżdżają także na ulice Hagi, obsługując linię turystyczną.
Przez długi czas na ulicach Hagi dominowały wagony typu GTL-8. Zostały one dostarczone w dwóch seriach. Pierwsze 100 pojazdów wyprodukowano w latach 1981 - 1984. Dalsze 47 odebrano w latach 1992 - 1993. Oznaczono je numerami z przedziału od 3001 do 3147. Wagony z drugiej serii początkowo posiadały odmienne, biało-niebieskie malowanie. Po latach ujednolicono barwy wszystkich wozów, stosując nieco skorygowaną kolorystykę zastosowaną na wagonach z pierwszej serii.
Wszystkie tramwaje GTL-8 są trójczłonowe, wysokopodłogowe i jednokierunkowe. Posiadają 28,6 metra długości. Do chwili obecnej kursują one po ulicach Hagi, obsługując większość linii miejskich. Ich stopniowe wycofywanie z ruchu rozpoczęło się wraz z dostawą nowszych wagonów. Dzięki temu możliwe było skasowanie najstarszych pojazdów tego typu.
W 2002 roku pozyskano z Hanoweru 8 wagonów TW6000. Pojazdom tym pozostawiono niemieckie numery z przedziału od 6021 do 6099. W Hadze eksploatowane były do 2011 roku. Później trafiły do Budapesztu, który wcześniej pozyskał więcej hanowerskich pojazdów.
W ramach projektu RandstadRail zakupiono w 2006 roku 54 wagony tramwajowe Alstom Citadis Regio. W 2008 roku pozyskano dalsze 18 wozów tego typu. Są to tramwaje dwusystemowe, trójczłonowe, oparte na czterech wózkach. W odróżnieniu od wcześniej eksploatowanych pojazdów, są one dwukierunkowe. Posiadają obniżoną podłogę na długości 70%. Mogą być zasilane napięciem o wartości 600 V i 750 V prądu stałego. Pojazdy te mają 36,76 metra długości i aż 2,65 metra szerokości. Oznaczone zostały numerami od 4001 do 4072. Obsługują linie podmiejskie 3 i 4 do Zoetermeer, linię 19 Leidschendam - Delft oraz linię 2 do Leidschendam. W godzinach szczytu niektóre z nich są łączone w składy.
Najnowszymi wagonami tramwajowymi eksploatowanymi w Hadze są Siemensy Avenio. W latach 2014 - 2015 zakupiono 60 wozów tego typu. Są to czteroczłonowe, dwukierunkowe, w pełni niskopodłogowe tramwaje. Obsługują linie miejskie. Oznaczone zostały numerami od 5001 do 5060. Ich wejście do eksploatacji pozwoliło na wycofanie części najstarszych wagonów GTL-8.
Sieć tramwajowa w Hadze może pochwalić się wieloma interesującymi rozwiązaniami. Właśnie tu przed laty zobaczyłem pierwszy zespolony tor, umożliwiający lokalizację zwrotnicy przed przejazdem dla samochodów.
Przed laty w Hadze stosowano specjalne szlabany, uniemożliwiające wjazd pojazdom na torowisko i do stref przeznaczonych tylko dla tramwajów. Wówczas szlabany te były odginane przez same tramwaje. Na ich końcach znajdowały się specjalne kółka, które chroniły pudło pojazdów przez zarysowaniem.
Rozwiązanie to jest do dzisiaj stosowane, z tym że w nowocześniejszej formie. Szlabany otwierane są automatycznie tuż przed tramwajem i zamykane zaraz po jego przejeździe.
Duże wrażenie robią zintegrowane węzły przesiadkowe w rejonie dworców kolejowych. W przypadku dworca Centraal Station nad peronami zlokalizowany jest czterotorowy przystanek tramwajowy. Tory wewnętrzne służą do obsługi linii miejskich, natomiast zewnętrzne przeznaczone są dla ruchu podmiejskiego. Węzeł Centraal Station znajduje się na końcu wspominanego już wcześniej tunelu tramwajowego, przebiegającego pod centrum. W samym tunelu funkcjonują dwa przystanki podziemne. Po drugiej stronie Centraal Station, w bliskim jej sąsiedztwie, znajduje się wspominana już wcześniej estakada w kształcie siatki, poprowadzona nad ulicą Beatrixlaan. W odróżnieniu od tunelu, korzystają z niej tylko tramwaje podmiejskie.
Interesujący jest też zespół przystanków położonych tuż przed dworcem Hollands Spoor. W celu zwiększenia przepustowości powstały tu dwa zadaszone perony wyspowe. Dzięki temu mogą obsługiwać tramwaje jadące w jednym kierunku z dwóch krawędzi peronowych. Oczywiście z peronu lewostronnego mogą korzystać tylko tramwaje dwukierunkowe, posiadające drzwi po obu stronach pudła.
Przegląd interesujących miejsc na sieci tramwajowej w Hadze zamyka pętla Strandweg, położona tuż nad brzegiem Morza Północnego. Haga należy do tej wąskiej grupy miast, w których możliwe jest uwiecznienie tramwaju na zdjęciu na tle morza. Dzięki temu można tu też pojechać tramwajem na plażę.
